Šta je oksidativni stres?

Svi znate da bez kiseonika nema života jer nema disanja. A da li znate da nas kiseonik istovremeno i ubija slobodnim radilkalima koji nastaju u nizu kataboličkih i anaboličkih procesa: u respiratornom lancu, oksidacijom ćelijskih biomolekula (tiola, hidrohinona, kateholamina, oksihemoglobina), dejstvom enzima (ksantin oksidaze, lipooksigenaze, prostaglandin sintetaze i dr.), dejstvom dvovalentnih metalnih jona?

Kako nastaju slobodni radikali (naravno ne srpski radikali -J)?

U metaboličkim procesima u ćelijama najveći deo kiseonika potpuno se redukuje do vode u respiratornom lancu ili se transformiše enzimskim reakcijama. Međutim, jedan mali deo (2-3 %) ukupnog kiseonika u ćeliji se transformiše u reaktivne kiseonične oblike (ROS-Reactive Oxygen Species), koji su u stanju da reaguju sa osnovnim ćelijskim biomolekulima i strukturama i da izazovu njihovu inaktivaciju.

SLOBODNI RADIKALI	NE-RADIKALSKI OBLICI
superoksid anjon radikal O2•	singlet kiseonik 1O2
hidroperoksil radikal HOO•	organski peroksidi ROOH
hidroksil radikal HO•	vodonik peroksid H2O2
alkil i alkoksil radikali R•, RO•
peroksil radikal ROO•

Uzrok nastajanja ROS-a i njegovo dejstvo

U normalnim uslovima, proizvodnja reaktivnih kiseoničnih oblika u ravnoteži je sa antioksidativnim sistemom odbrane organizma. Disbalans ovog ravnotežnog stanja u organizmu, tj. stanje u kome je ravnoteža između prooksidanata i antioksidanata u ćeliji pomerena na stranu prooksidanata, naziva se oksidativni stres.

Intenzivna ispitivanja uloge oksida azota kao neurotransmitera i glasnika u ćeliji,

dovela su do saznanja o postojanju nitroznog stresa, kao još jednog oblika oksidativnog stresa u biološkim sistemima.